Olej rydzowy – eliksir zdrowia i młodości

Olej rydzowy jest tradycyjnym produktem z Wielkopolski  (15.06.2009 r., na mocy Rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 506/2009, został wpisany do unijnego rejestru „Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności”). Olej rydzowy pozyskiwany jest z nasion lnianki (łac. Camelina sativa L.) – jednej z najstarszych uprawnych roślin oleistych, blisko spokrewnionej z rzepakiem. Prace archeologów wykazały, że roślina ta występowała już przed trzema tysiącami lat m.in. na terenie Biskupina.  Nazwa lnianki siewnej – „rydz” – wzięła się od rdzawego koloru jej nasion (z tego samego powodu rudawy w barwie pospolity grzyb nazywany jest rydzem).

Lepszy rydz niż nic

Wszyscy znamy porzekadło „lepszy rydz niż nic”, które wcale nie odnosi się do grzyba, tylko właśnie do lnianki. Dawniej lnianka porastała ugory i pola leżące odłogiem. Wschodziła nawet tam, gdzie nie chciało rosnąć nic innego.
Olej rydzowy przed około 60 laty ze sklepowych półek został skutecznie wyparty przez olej rzepakowy (rzepak dawał dużo bardziej obfite plony), a później słonecznikowy oraz inne oleje jadalne. Teraz z powrotem wraca do łask.

Olej rydzowy – eliksir zdrowia i młodości

Olej rydzowy tłoczony jest na zimno. Jest przejrzysty, z niewielką ilością osadu na dnie.

W zależności od tego, czy chodzi o lniankę jarą czy ozimą, barwa oleju waha się od złocistej do czerwono-brunatnej. Na kolor oleju wpływa również sposób podgrzania nasion. Smak oleju jest dosyć specyficzny. Wyczuwalna jest w nim nutka cebuli i gorczycy, ma tez lekko korzenny smak. Olej rydzowy stanowi bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych. Zawiera najkorzystniejszą proporcję kwasów omega-3 (które stanowią 45%) do omega-6 wśród olejów roślinnych (1:0,4). Kwasy omega-3 posiadają silne właściwości dietetyczne, spowalniają proces starzenia się komórek, obniżają poziom trójglicerydów we krwi, a także stanowią ochronę przed nowotworami oraz zawałami. Warto nadmienić, że wystarczy już jego jedna łyżeczka, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na nienasycone kwasy tłuszczowe. Jeśli zaś chodzi o dawki lecznicze to specjaliści rekomendują przyjmowanie oleju rydzowego o wartości 5-10 gram, dwa razy dziennie (najlepiej na czczo).

Godny uwagi jest fakt, że skład kwasów tłuszczowych w oleju rydzowym jest cenniejszy niż tych, które występują np. w oliwie z oliwek, oleju słonecznikowym czy rzepakowym. To właśnie sam skład oleju rydzowego sprawia, że wykazuje on długi okres przydatności do spożycia (nawet do sześciu miesięcy).
Olej rydzowy posiada wiele zastosowań prozdrowotnych. Wpływa na proces gojenia ran, wszelkich owrzodzeń oraz oparzeń. Dodatkowo usuwa objawy atopowego zapalenia skóry, dermatozy i wypryski. Ponadto przyspiesza wydzielanie żółci. Olej rydzowy chroni wątrobę, trzustkę, serce, jelita, a także nerki. Osłabia objawy artretyzmu i reumatyzmu, jak również alergii. Reguluje poziom lipidów, cukru i cholesterolu we krwi. Badania przeprowadzone w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie wskazały, że u osób, które przez okres dwóch tygodni regularnie spożywały olej rydzowy, nastąpił spadek złego cholesterolu (LDL) aż o 12%.
Przeciwutleniacze  obecne w składzie oleju rydzowego, w tak dużych ilościach, zwróciły także uwagę kosmetologów zalecających stosowanie maseczki odżywczej opartej o ten rodzaj tłuszczu. Olej rydzowy stanowi bogate źródło witaminy A oraz witamin z grupy B. Poza tym zawiera bogactwo mikro- i makroelementów, lecytynę oraz wspomniane wcześniej przeciwutleniacze (w szczególności witaminę E). Zawarta w oleju rydzowym witamina E posiada właściwości antymiażdżycowe. Ponadto wzmacnia ona ściany naczyń krwionośnych, chroni krwinki czerwone przed przedwczesnym rozpadem, a także przed tworzeniem się zakrzepów.
Olej rydzowy doceniany jest również w gastronomii. Należy do popularnych olejów spożywczych, w szczególności wykorzystywany jest podczas postów. Dzięki swojemu korzennemu smakowi doskonale pasuje do surówek i sałatek warzywnych. Stanowi doskonały dodatek do kasz, serów oraz pieczywa. Świetnie komponuje się z cebulą i czosnkiem. Olej rydzowy należy podawać na zimno – w wysokiej temperaturze traci swoje cenne właściwości.
Kilkusetletnie maszyny do tłoczenia oleju można do dziś oglądać w Muzeum Rolnictwa w Szreniawie.
Olej rydzowy jest laureatem wielu nagród, co świadczy o jego wyjątkowych właściwościach prozdrowotnych oraz wielości zastosowań.

Źródło: http://www.wiecejnizzdrowie.pl/olej-rydzowy/
http://www.potrawyregionalne.pl/308,1757,OLEJ_RYDZOWY_.htm
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lnicznik_siewny