Katalog chorób i dolegliwości, które mogą spotkać dzieci, jest stanowczo zbyt długi. Wirusy i bakterie dają o sobie znać szczególnie natarczywie w sezonie jesienno-zimowym. Póki jeszcze nie szarżują, warto podjąć działania profilaktyczne, wzmacniające odporność naszych dzieci.
Drobnoustroje wyjątkowo polubiły te miejsca, gdzie z łatwością mogą zmieniać swoich gospodarzy. Szkoły i przedszkola są tego najlepszym przykładem. Podczas sezonu na infekcje, frekwencja w klasach i oddziałach przedszkolnych spada jak po równi pochyłej. Jednak wzrost zachorowań u dzieci pojawia się już na początku roku szkolnego.
System odpornościowy dziecka, które na początku roku szkolnego przeżywa silny stres, jest znacząco osłabiony. Dlatego, około 3. tygodnia września, lekarze odnotowują corocznie znaczny przyrost zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych wśród uczniów i przedszkolaków.
Układ immunologiczny (odpornościowy) uzyskuje pełnię zdolności obronnych i całkowitą dojrzałość dopiero ok. 12. roku życia. Niestety, nie zawsze potrafi skutecznie zareagować. Sporadyczne infekcje to normalna sprawa. Sytuacja staje się poważna, gdy dziecko choruje niemal bez przerwy.
Ciągłe zakażenia dróg oddechowych prowadzą do obniżenia odporności. Zwykłe przeziębienie może się wówczas skończyć powikłaniem, niestety, nawet zapaleniem płuc lub mięśnia sercowego.
Odporność to wszystkie mechanizmy organizmu, które chronią nas przed wnikaniem drobnoustrojów. Co zrobić, aby wzmocnić swój układ immunologiczny i nie dać się napastliwym wirusom i bakteriom?
W kolejnych artykułach spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie. Na szczęście są sposoby, które pozwolą zarówno dorosłym, jak i dzieciom cieszyć się zdrowiem przez okrągły rok!
Dieta wzmacniająca odporność
Zbyt uboga i monotonna dieta powoduje, że organizm nie jest w stanie produkować odpowiedniej ilości limfocytów (białe ciałka krwi odpowiedzialne za zwalczanie drobnoustrojów). Jeśli w dziecięcym menu główne pozycje zajmują słodycze, białe pieczywo czy też wysoko przetworzone produkty spożywcze, to niewątpliwie takie jedzenie zakwasza silnie organizm, sprzyja powstawaniu stanów zapalnych i ogólnemu spadkowi odporności. Prawidłowa dieta powinna obfitować w owoce, warzywa i kasze, które to produkty zawierają składniki wspomagające walkę z wirusami, jak chociażby wit. C. Jej najlepszym źródłem jest czarna porzeczka, natka pietruszki, kiwi, kiszona kapusta, pomarańcze, grejpfrut.
Poniżej prezentujemy składniki diety przyczyniające się nie tylko do poprawy naszej odporności, ale także samopoczucia, podczas jesiennej obniżki nastroju.
Miód powstaje z nektaru znajdującego się na kwiatach lub ze spadzi. Zawiera oksydazę glukozową, która powstrzymuje rozwój bakterii i nadtlenek wodoru mający działanie przeciwdrobnoustrojowe. Olejki eteryczne zawarte w miodzie ułatwiają odkrztuszanie wydzieliny. Miód lipowy świetnie działa na zapalenie oskrzeli, zatok, kaszel i osłabienie; gryczany na górne drogi oddechowe. Spadziowy wzmacnia odporność, a lipowy walczy z przeziębieniem i grypą. Podczas przeziębienia zaleca się sie pić napar z lipy z miodem i sokiem z cytryny.
Propolis zwany jest również kitem pszczelim. Powstaje z żywicy drzew, służy do uszczelnienia ula. Posiada właściwości bakteriobójcze, antywirusowe i antygrzybicze. Zawiera flawonoidy o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. W aptekach można zakupić go w różnych postaciach, jednak w przypadku infekcji najlepiej sprawdza się w formie kropli doustnych i tabletek. Osoby uczulone na alergie wziewne i jad pszczół powinny używać produktów pszczelich z ostrożnością. Wg badań najbardziej uczula miód spadziowy, najmniej akacjowy.
Zmiażdżony świeży czosnek wydziela allicynę – substancje o bardzo silnym efekcie antybiotycznym. Posiada również liczne związki siarkowe, które pobudzają białe krwinki do obrony organizmu. Czosnek można podawać świeży – kilka ząbków zmiażdżonych i wymieszanych np. z twarożkiem lub w formie kapsułek. Osoby uczulone na związki siarki, z niskim ciśnieniem oraz kobiety w ciąży nie powinny zażywać czosnku.
Owoce cytusowe zawierają duże ilości witaminy C. Witamina ta zwiększa odporność organizmu, a także przyspiesza gojenie się ran i skraca czas zaziębienia. Aktywuje system odpornościowy, pobudza produkcje limfocytów T i B, które zwalczają mikroorganizmy. Zmniejsza również toksyczność selenu, kobaltu i rtęci. W sezonie ziwększonej zachorowalności na infekcje, warto zakpić preparat zawierający wit. C, najlepiej z rutozydem, uszczelniającym naczynia krwionośne.
Witaminę C w naturalnej postaci znajdziemy natomiast w czarnych porzeczkach, kiwi, brukselce, papryce, natce pietruszki, kiszonej kapuście. Niedobór witaminy C wywołuje szkorbut. Szczególnie groźny jest on u małych dzieci, gdyż przedłuża okres przeziębienia, pojawiają się zmiany skórne, nasilają się krwawienia. Nadmiar witaminy C nie jest toksyczny - zostaje wydalony z moczem, może natomiast wywołać biegunkę.
Ostatnio dużą i zasłużoną popularnością wśród osób korzystających z naturalnych terapii wspierających odporność cieszy się czarny bez. Przez lata zapomniany, powraca do łask zarówno jako składnik heratek wzmacniających, jak też standaryzowanych wyciągów dostępnych w aptekach.
Sok malinowy jest bogaty w witaminę A, C, PP, i witaminy z grupy B. W jego skład wchodzą glikozydy antocyjanowe, które wraz z witaminą C wzmacniają odporność organizmu. Olejki eteryczne zawarte w soku działają rozgrzewająco i antyseptycznie. Sok malinowy dodany do naparu z lipy zapobiega rozwojowi powikłań w infekcjach dróg oddechowych. Ponieważ maliny zawierają duże ilości puryn, nie powinni ich spożywać ludzie ze skazą moczanową oraz niewydolnością nerek. Nie zaleca się też kobietom w ciąży.
Tran to jeden z najlepszych sposobów na wzmocnienie odporności. Wspomaga układ immunologiczny i wzmacnia organizm, chroni przed chorobami płuc i serca. Zawiera kwasy Omega 3 i Omega 6, które wspomagają rozwój układu nerwowego dziecka oraz poprawiają zdolność umysłową. Ze względu na nieprzyjemny smak w aptekach tran jest dostąpny w kapsułkach lub w formie syropu o różnych smakach.
Odpowiednie stężenie cynku jest niezbędne dla prawidłowego działania organizmu. Pierwiastek ten pomaga w produkcji przeciwciał, ma wpływ na funkcjonowanie grasicy i limfocytów T, przez co podnosi odporność, chroni przed przeziębieniem, działa antywirusowo i antytoksycznie. Cynk znajduje się w chudym mięsie, drobiu, rybach, kaszach czy chlebie pełnoziarnistym. Chude mięso, jaja, nabiał i morskie ryby dostarczają również składników działających przeciwzapalnie. Ważnym składnikiem diety są produkty bogate w witaminę A (zapobiega zakażeniom) – marchew, morele, brzoskwinie, a także te z witaminami z grupy B, które wzmacniają organizm – można je znaleźć w warzywach strączkowych, bananach, śliwkach i figach. Niezbędne dla prawidłowej pracy układu odpornościowego jest żelazo – składnik czerwonych ciałek krwi. Żelazo jest w czerwonym mięsie, soi, zielonych warzywach.
Probiotyki to produkty spożywcze, które zawierają w sobie żywe kultury bakterii. Wprowadzone do organizmu zasiedlają jelita hamując rozwój szkodliwych bakterii (nawet takich jak Helicobacter pylori - odpowiedzialnej za chorobę wrzodową), a nawet je eliminując wytwarzając bakteriobójcze substancje, zwane bakteriocynami. Umożliwiają oczyszczanie organizmu i poprawiają perystaltykę. Zmniejszają biegunki, występujące po stosowaniu antybiotyków, ponadto wpływają na odporność organizmu - pobudzają system immunologiczny do tworzenia przeciwciał. Probiotyki dostępne są m.in. w produktach mlecznych fermentowanych takich jak kefiry, mleko acidofilne czy jogurty "bio".
Prebiotyki stanowiące "pożywkę" dla probiotyków, stymulują ich wzrost i aktywność, przez co pomagają zwalczać wiele chorób. Pobudzają również motorykę układu pokarmowego, wydzielają substancje antybakteryjne i wspierają układ odpornościowy. Najbardziej znane z nich to: inulina i fruktooligosacharydy zawarte w roślinach, takich jak szparagi czy cebula i laktuloza, powstająca podczas przemian laktozy. Prebiotykiem może być naturalny składnik diety np. skrobia, błonnik pokarmowy lub dodatki do żywności (suplementy diety) o charakterze prozdrowotnym.
Zapraszamy także do zapoznania się z II częścią artykułu na temat sposobów wzmacniania odporności dziecka.
AK